واسطه‌ها در فرآیند ترخیص کالا، نقش قابل توجهی ایفا می‌کنند. آن‌ها به عنوان رابط بین صاحبان کالا و گمرک عمل کرده و خدماتی مانند انجام تشریفات گمرکی، حمل‌ونقل، انبارداری و ... را ارائه می‌دهند. از یک سو، واسطه‌ها با دانش و تجربه‌ای که دارند، می‌توانند فرآیند ترخیص کالا از گمرک را تسهیل کرده و سرعت بخشند. از سوی دیگر، وجود واسطه‌ها می‌تواند باعث افزایش هزینه‌ها، طولانی شدن زمان ترخیص و کاهش شفافیت در فرآیند شود. در این مقاله از بازرگانی گزدرازی همراه ما باشید.
نقش واسطه‌ها در ترخیص کالا
واسطه‌ها در فرآیند پیچیده ترخیص کالا، به عنوان پل ارتباطی بین صاحبان کالا و گمرک عمل می‌کنند. این افراد یا شرکت‌ها، با دانش تخصصی خود در قوانین و مقررات گمرکی، تشریفات مربوط به ترخیص کالا را انجام داده و به صاحبان کالا کمک می‌کنند تا کالاهای خود را به سرعت و بدون مشکل از گمرک ترخیص کنند.
واسطه‌ها با انجام خدماتی مانند تهیه اسناد گمرکی، انجام تشریفات اداری، پرداخت عوارض و مالیات‌های گمرکی، هماهنگی با حمل‌ونقل و انبارداری، به صاحبان کالا امکان می‌دهند تا بر روی فعالیت‌های اصلی خود تمرکز کنند. همچنین، واسطه‌ها با شبکه گسترده‌ای که دارند، می‌توانند به صاحبان کالا در یافتن بهترین نرخ‌ها و خدمات کمک کنند.
اما وجود واسطه‌ها همیشه با مزایایی همراه نیست. افزایش هزینه‌های ترخیص، کاهش شفافیت در فرآیند، کاهش کنترل صاحبان کالا بر روی کالا و احتمال بروز خطاهای انسانی از جمله معایب استفاده از واسطه‌ها هستند. به همین دلیل، بسیاری از صاحبان کالا به دنبال راه‌هایی برای کاهش وابستگی به واسطه‌ها و انجام مستقیم تشریفات گمرکی هستند.
در مجموع، نقش واسطه‌ها در ترخیص کالا دوگانه است. از یک سو، آن‌ها می‌توانند فرآیند ترخیص را تسهیل کنند و از سوی دیگر، می‌توانند باعث افزایش هزینه‌ها و کاهش شفافیت شوند. انتخاب اینکه از خدمات واسطه استفاده شود یا خیر، به عوامل مختلفی مانند حجم کالا، پیچیدگی قوانین و مقررات گمرکی و منابع داخلی شرکت بستگی دارد.
بیشتر بخوانید: ترخیص قطعات کشاورزی
دلایل استفاده از واسطه‌ها
واسطه‌ها در فرآیند پیچیده ترخیص کالا، نقش مهمی ایفا می‌کنند. این افراد یا شرکت‌ها، با دانش تخصصی خود در قوانین و مقررات گمرکی، به صاحبان کالا کمک می‌کنند تا کالاهای خود را به سرعت و بدون مشکل از گمرک ترخیص کنند. اما چرا بسیاری از صاحبان کالا ترجیح می‌دهند از خدمات واسطه‌ها استفاده کنند؟ در ادامه به بررسی دلایل اصلی استفاده از واسطه‌ها در ترخیص کالا می‌پردازیم.
- پیچیدگی قوانین و مقررات گمرکی: قوانین و مقررات گمرکی در هر کشور بسیار پیچیده و در حال تغییر هستند. این قوانین شامل تعرفه‌ها، مجوزها، استانداردها و بسیاری موارد دیگر می‌شود. برای آشنایی کامل با این قوانین و انجام صحیح تشریفات گمرکی، نیاز به دانش تخصصی و تجربه بالایی است. بسیاری از صاحبان کالا به دلیل مشغله کاری یا عدم تخصص کافی در این زمینه، ترجیح می‌دهند این کار را به واسطه‌ها بسپارند.
- صرفه‌جویی در زمان: انجام تشریفات گمرکی به زمان و انرژی زیادی نیاز دارد. واسطه‌ها با توجه به تجربه و ارتباطاتی که دارند، می‌توانند این فرآیند را سرعت بخشیده و زمان مورد نیاز برای ترخیص کالا را کاهش دهند. این امر به ویژه برای کالاهایی که دارای ارزش افزوده بالا هستند و هرگونه تاخیر در ترخیص آن‌ها می‌تواند به ضرر صاحبان کالا تمام شود، بسیار مهم است.
- کاهش ریسک خطا: انجام اشتباه تشریفات گمرکی می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری مانند توقیف کالا، پرداخت جریمه‌های سنگین و حتی ممنوعیت واردات و صادرات داشته باشد. واسطه‌ها با آشنایی کامل به قوانین و مقررات گمرکی، می‌توانند ریسک بروز خطا را به حداقل رسانده و از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری کنند.
- دسترسی به شبکه گسترده: واسطه‌ها معمولاً با شبکه گسترده‌ای از شرکت‌های حمل‌ونقل، انبارداری، ارزیابی و سایر خدمات مرتبط با ترخیص کالا در ارتباط هستند. این شبکه گسترده به واسطه‌ها امکان می‌دهد تا بهترین خدمات را با مناسب‌ترین قیمت برای مشتریان خود فراهم کنند. همچنین، واسطه‌ها با داشتن روابط خوب با گمرک، می‌توانند در حل مشکلات احتمالی و تسریع روند ترخیص کالا نیز موثر باشند.
- کاهش هزینه‌های سربار: استخدام کارکنان متخصص در امور گمرکی و تجهیز یک بخش برای انجام تشریفات گمرکی، هزینه‌های قابل توجهی برای شرکت‌ها به همراه دارد. استفاده از خدمات واسطه‌ها می‌تواند به کاهش این هزینه‌ها کمک کرده و به شرکت‌ها اجازه دهد تا بر روی فعالیت‌های اصلی خود تمرکز کنند.
در نتیجه، دلایل متعددی برای استفاده از واسطه‌ها در ترخیص کالا وجود دارد. پیچیدگی قوانین گمرکی، صرفه‌جویی در زمان، کاهش ریسک خطا، دسترسی به شبکه گسترده و کاهش هزینه‌های سربار از جمله مهم‌ترین دلایل استفاده از خدمات واسطه‌ها هستند.
مشکلات ناشی از وجود واسطه‌ها
افزایش هزینه‌ها: وجود واسطه‌ها باعث افزایش هزینه‌های ترخیص کالا می‌شود.
کاهش شفافیت: در برخی موارد، واسطه‌ها ممکن است اطلاعات دقیق و کاملی در مورد هزینه‌ها و مراحل ترخیص کالا در اختیار صاحبان کالا قرار ندهند.
کاهش کنترل صاحبان کالا: صاحبان کالا با واگذاری فرآیند ترخیص به واسطه‌ها، کنترل کمتری بر روی کالا و مراحل ترخیص آن دارند.
راهکارهای کاهش وابستگی به واسطه‌ها
تسهیل قوانین و مقررات گمرکی: ساده‌سازی قوانین و مقررات گمرکی و ارائه خدمات الکترونیکی می‌تواند به صاحبان کالا کمک کند تا به صورت مستقل تشریفات گمرکی را انجام دهند.
آموزش صاحبان کالا: برگزاری دوره‌های آموزشی برای صاحبان کالا در زمینه قوانین و مقررات گمرکی می‌تواند به افزایش آگاهی آن‌ها کمک کند.
توسعه سامانه‌های الکترونیکی: توسعه سامانه‌های الکترونیکی برای انجام تشریفات گمرکی به صورت آنلاین می‌تواند به کاهش دخالت واسطه‌ها کمک کند.
نظارت بر عملکرد واسطه‌ها: نظارت بر عملکرد واسطه‌ها و برخورد با تخلفات آن‌ها می‌تواند به کاهش مشکلات ناشی از وجود واسطه‌ها کمک کند.
تشویق به همکاری مستقیم با گمرک: تشویق صاحبان کالا به همکاری مستقیم با گمرک و انجام تشریفات گمرکی به صورت الکترونیکی می‌تواند به کاهش وابستگی به واسطه‌ها کمک کند.
نتیجه‌گیری
وجود واسطه‌ها در فرآیند ترخیص کالا، هم مزایا و هم معایبی دارد. برای کاهش وابستگی به واسطه‌ها، باید اقداماتی در جهت تسهیل قوانین و مقررات گمرکی، آموزش صاحبان کالا و توسعه سامانه‌های الکترونیکی انجام شود. همچنین، نظارت بر عملکرد واسطه‌ها و تشویق به همکاری مستقیم با گمرک نیز می‌تواند موثر باشد.